6ος μαθητικός διαγωνισμός του Μουσείου Ιστορίας ΕΚΠΑ

1 Δεκεμβρίου, 2021
Μαθητικοί διαγωνισμοί
ΣΧ. ΕΤΟΣ 2021-2022

Το Μουσείο Ιστορίας σε συνεργασία με τo Ιστορικό Αρχείο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), διοργανώνει τον 6ο Μαθητικό Διαγωνισμό για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (γυμνάσιο-λύκειο) με θέμα: «1821-2021 – Από τον Αγώνα για Ανεξαρτησία στην καλλιέργεια της γνώσης. Το Πανεπιστήμιο της Αθήνας στο νεοσύστατο κράτος». Το θέμα του διαγωνισμού εμπνέεται από τον εορτασμό των 200 χρόνων (1821-2021) από την Ελληνική Επανάσταση και τον Αγώνα για την Ελευθερία των Ελλήνων.

Το Μουσείο Ιστορίας σε συνεργασία με το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ καλεί τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, να αφουγκραστούν τα μηνύματα της εποχής και να αποδώσουν με τον δικό τους τρόπο τους συμβολισμούς της επετείου για τη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, οι δυο φορείς, επιδιώκουν να συνδέσουν τον Αγώνα για την ελευθερία με την επιθυμία για την καλλιέργεια της γνώσης και την Επανάσταση του 1821 με τις αξίες της Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Σκεπτικό-Βασικός στόχος

Ο μαθητικός διαγωνισμός αποτελεί μια συμμετοχική δράση του Μουσείου Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με στόχο τον ευρύτερο διάλογο μεταξύ του Πανεπιστημίου και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Με αφορμή τον διαγωνισμό, οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με δημιουργικό τρόπο, με δύο πανεπιστημιακές συλλογές, αλλά και με το ιστορικό κτήριο στο οποίο εκκίνησε για πρώτη φορά η ανώτατη εκπαίδευση στη νεότερη Ελλάδα (1837). Παράλληλα, θα γνωρίσουν και θα συζητήσουν για την Επανάσταση του 1821 μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα, εκείνο της σύνδεσής της με την ανώτατη εκπαίδευση και της διατήρησης της μνήμης της μέσα από επετείους, εορτασμούς και μαθήματα.

Ο διαγωνισμός χωρίζεται σε δύο ενότητες:

Ενότητα Α

Οι μαθητές καλούνται να καταθέσουν μια ερευνητικής αντίληψης εργασία γύρω από το θέμα του διαγωνισμού, χρησιμοποιώντας οπτικό και αρχειακό υλικό από τις συλλογές του Μουσείου Ιστορίας και του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΠΑ (βλ. αναλυτική περιγραφή πιο κάτω).

Ενότητα Β

Αφού παρακολουθήσουν (είτε με φυσική παρουσία, είτε διαδικτυακά) μια σύντομη παρουσίαση για τον ρόλο των σύγχρονων Μουσείων και τις πρακτικές που ακολουθούν, οι μαθητές καλούνται να επεξεργαστούν την εργασία της Ενότητας Α και να φανταστούν τη μορφή της στον χώρο, λαμβάνοντας υπόψη τον εξοπλισμό που διαθέτει το Μουσείο Ιστορίας του ΕΚΠΑ γι’ αυτό το σκοπό. Η παραπάνω πρόταση (περιοδικό έκθεμα) θα πρέπει να είναι φιλική και ελκυστική στον μη ειδικό επισκέπτη του Μουσείου και να περιλαμβάνει αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου Ιστορίας και του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΠΑ, καθώς και συνοδευτικό υλικό της δικής τους επιλογής, που να ανταποκρίνεται ωστόσο σε διαφορετικά στυλ μάθησης (βλ. αναλυτική περιγραφή πιο κάτω).

Η διαδικασία

Η ομάδα των μαθητών μαζί με τον επιβλέποντα καθηγητή τους παρακολουθούν (είτε με φυσική παρουσία, είτε διαδικτυακά) μια ζωντανή παρουσίαση αρχικά από το Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά την παρουσίαση δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε όσα αντικείμενα από τη συλλογή του Μουσείου σχετίζονται με τον διαγωνισμό. Επίσης, οι μαθητές εξοικειώνονται με το έργο του μουσειολόγου /μουσειογράφου μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα, ενώ τους δίνεται σχετική βιβλιογραφία και πρακτικές οδηγίες συγγραφής μιας ερευνητικής εργασίας και σχεδιασμού ενός περιοδικού εκθέματος.

Σε δεύτερη φάση, η ομάδα των μαθητών μαζί με τον επιβλέποντα καθηγητή τους παρακολουθούν (είτε με φυσική παρουσία, είτε διαδικτυακά) μια ζωντανή παρουσίαση από το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ. Κατά την παρουσίαση δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε όσα αντικείμενα σχετίζονται με τον διαγωνισμό. Οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν με το επιστημονικό προσωπικό του Αρχείου, να εξοικειωθούν με το έργο της αρχειοθέτησης, να λύσουν τις απορίες τους, ενώ τους δίνεται σχετικό πληροφοριακό υλικό και βιβλιογραφικές πηγές.

Προτεινόμενα εκθέματα του Μουσείου Ιστορίας του ΕΚΠΑ

Οι προσωπογραφίες των μελών της πρώτης Συγκλήτου του Οθώνειου Πανεπιστημίου,
αναμνηστικά από τα πρώτα χρόνια ίδρυσης του Οθώνειου Πανεπιστημίου (το πρώτο Μητρώο των Φοιτητών, η πρώτη σφραγίδα του Πανεπιστημίου, Φύλλα της Εφημερίδας της Κυβέρνησης σχετικά με την ίδρυση του Πανεπιστημίου, κλπ.),
προσωπογραφίες/φωτογραφίες των πρώτων καθηγητών του Πανεπιστημίου,
συγγράμματα των πρώτων χρόνων ίδρυσης του Πανεπιστημίου.

Προτεινόμενα εκθέματα του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΠΑ

έγγραφα από Αγωνιστές του 1821 που συνδέονται με την δημιουργία του Πανεπιστημίου,
τεκμήρια από εορτασμούς της επετείου της 25ης Μαρτίου και ιδιαίτερα από την Πεντηκονταετηρίδα της επετείου,
ποιητικοί διαγωνισμοί, λογοτεχνικά και θεατρικά έργα,
συγγράμματα, σημειώσεις που αφορούν την διδασκαλία της Ιστορίας,
τεκμήρια από την παρουσία και την δράση των φοιτητών τον 19ο αιώνα.

Στόχοι

Να αναλάβουν οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ενεργητικό ρόλο στο μουσείο,
να έρθουν σε επαφή με την πανεπιστημιακή κοινότητα, το διδακτικό προσωπικό και τις επιστημονικές συλλογές του Πανεπιστημίου Αθηνών,
να συνεργαστούν ομαδικά με τους συμμαθητές και τους καθηγητές τους, αλλά και με εξειδικευμένους επιστήμονες του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΠΑ,
να εξοικειωθούν με την ερευνητική διαδικασία (πώς εντοπίζουμε, πώς αξιοποιούμε, πώς αξιολογούμε, πώς ερμηνεύουμε, πώς διασταυρώνουμε τις ιστορικές πηγές, πώς οργανώνουμε το ερευνητικό υλικό),
να κατανοήσουν τη σημασία της ακρίβειας στην έκφραση αλλά και την αξία της φαντασίας και της ευρηματικότητας για τη μετάδοση της επιστημονικής γνώσης,
να αποκτήσουν μια πρώτη επαφή με το έργο του μουσειολόγου-μουσειογράφου και να εξοικειωθούν στην πράξη με τη μετάδοση της γνώσης μέσα από διαφορετικές επικοινωνιακές «αφηγήσεις» και τεχνικές,
να αποκτήσουν γνώσεις για την Επανάσταση του 1821 και την σύνδεσή της με την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα,
να κατανοήσουν ότι η γνώση και η μνήμη της Επανάστασης είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις πολιτικές εξελίξεις κάθε εποχής.

Οδηγίες συμμετοχής και πλαίσιο διεξαγωγής του διαγωνισμού

Στον διαγωνισμό γίνονται δεκτές συμμετοχές από ομάδες μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όλων των τάξεων γυμνασίου – λυκείου όλων των σχολείων της χώρας στο πλαίσιο της ερευνητικής εργασίας (project), ή άλλων δραστηριοτήτων μαθητικών ομάδων ή ομίλων, με τη συντονιστική φροντίδα των υπευθύνων εκπαιδευτικών των σχολείων (τα μέλη μιας ομάδας μπορούν να προέρχονται και από διαφορετικά σχολεία).

Το δελτίο συμμετοχής που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα http://www.historymuseum.uoa.gr/ θα πρέπει να αποσταλεί το συντομότερο δυνατό στη διεύθυνση schoolsciencecompetition@uoa.gr για την καλύτερη οργάνωση των διαδικτυακών επισκέψεων των μαθητών στο Μουσείο Ιστορίας και το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ. Μετά την παραλαβή του δελτίου συμμετοχής θα ακολουθήσει τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπεύθυνο καθηγητή της κάθε ομάδας.

Ενότητα Α

Οι μαθητές καλούνται να συλλέξουν στοιχεία γύρω από τη θεματική του διαγωνισμού και τα μουσειακά / ιστορικά εκθέματα που έχουν επιλέξει. Μπορούν, για παράδειγμα, να τα περιγράψουν (υλικό, διαστάσεις, μέρη από τα οποία αποτελούνται, κατασκευαστής, χρονολογία κατασκευής), να αναζητήσουν πληροφορίες για το περιεχόμενο, τη χρήση και τη λειτουργία τους, τον τρόπο κατασκευής τους, την προέλευση και τον τρόπο απόκτησής τους από το μουσείο/το αρχείο. Στη συνέχεια, καλούνται να οργανώσουν και να συνθέσουν τα δεδομένα τους παραθέτοντας τη σχετική βιβλιογραφία.

Ενότητα Β

Οι μαθητές καλούνται:

να επιμεληθούν την έρευνα τους και να την οργανώσουν σε ευσύνοπτες, εύληπτες, ελκυστικές λεζάντες για το ευρύ κοινό, οι οποίες θα συνοδεύουν τα εκθέματα που έχουν επιλέξει. Στόχος είναι να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του (μη ειδικού) επισκέπτη του μουσείου, χωρίς να τον κουράσουν ή να τον αποθαρρύνουν,
να συμπληρώσουν την πρότασή τους με συνοδευτικό υλικό. Για παράδειγμα μπορούν να χρησιμοποιήσουν υλικό από τον χώρο της λογοτεχνίας και των τεχνών (λογοτεχνικά κείμενα, τραγούδια, ταινίες, θεατρικά έργα, εικαστικά έργα), φωτογραφίες, μαρτυρίες, συνεντεύξεις, σχέδια, να εκφράσουν ένα προσωπικό «σχόλιο» δικής τους έμπνευσης (για παράδειγμα να γράψουν ένα διήγημα, να δημιουργήσουν μια εικονογραφημένη ιστορία, ένα βίντεο, μια ιδιοκατασκευή, μια αφίσα),
να λάβουν υπόψη τους τον διαθέσιμο εξοπλισμό του Μουσείου Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών για το οποίο καλούνται να σχεδιάσουν το περιοδικό τους έκθεμα και να προτείνουν πρακτικές και ευφάνταστες λύσεις για τη διαμόρφωση του χώρου, την οργάνωση και τον γραφιστικό σχεδιασμό του υλικού τους.

Τρόπος υποβολής

Οι προτάσεις των μαθητών (ενότητα Α΄ και ενότητα Β΄) θα πρέπει να αποσταλούν προς αξιολόγηση έως την 8η Απριλίου 2022 σε ηλεκτρονική μορφή στη διεύθυνση schoolsciencecompetition@uoa.gr. (στην περίπτωση που περιλαμβάνεται κατασκευή, μπορεί να αποσταλεί ηλεκτρονικά φωτογραφία της).